Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753
Mourelo(-de-Chaco)
Solanum chacoense
Solanaceae
Nom en français : Morelle-de-Chaco.
Descripcioun :Aquesto mourelo, que nous vèn d'Americo dóu miejour, s'èi naturalisado au nostre despièi gaire. Es estado visto soulamen à Marsèiho. Coume sa cousino la tartiflo vo poumo-de-terro, a li fueio descoupado, pamens i'a ges de tros entre li fueioun e subretout douno quàsi pas de tubercule.
Usanço :Proche de Solanum tuberosum, aquesto planto es utilisado pèr ameiouri la resistànci au dourifore e i malautié (virus). De cop que i'a, s'espandis di labouratòri.
Port : Erbo
Taio : 30 à 80 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Solanum
Famiho : Solanaceae
Ordre : Solanales
Coulour de la flour :
Blanco Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 0,3 à 0,8 m
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 200 m
Aparado : Noun
Remarco :
Avoust à nouvèmbre
Liò : Ribiero
- Baragno
- Ermas
- Roubino
Estànci : Termoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Óurigino Americo-Sud
Ref. sc. : Solanum chacoense Bitter., 1912